بررسی صفر تا 100 شغل آبکاری

بررسی صفر تا 100 شغل آبکاری
امروزه شغل آبکاری بخش قابل توجهی از صنعت و تولید را به خود اختصاص داده است و در اقتصاد نیز نقش بسیار مهمی ایفا میکند. آبکاران با استفاده از ابزارها و تجهیزات خاص، قطعات مختلف را پوشش میدهند و آنها را به محصولات متنوعی که قابل استفاده و قابل فروش هستند، تبدیل میکنند. این حرفه به افراد فرصتی را میدهد تا در یک شغل پایدار فعالیت کنند و درآمد مناسبی داشته باشند.
آبکاری چیست
آبکاری یک روش الکتروشیمیایی یا شیمیایی است که با هدف ایجاد یک پوشش فلزی روی سطح اجسام انجام میشود. از لحاظ علمیتر میتوان آبکاری را این گونه نیز تعریف کرد:
«آبکاری یک فرآیندی است که طی آن لایهای نازک از یونهای فلزی بر سطح قطعه دیگری رسوب داده میشود».
به طور معمول آبکاری با فلزاتی مانند نیکل، مس، کروم، کادمیوم، روی، قلع، طلا، نقره و سایر فلزات پلاتینی انجام میشود. سطح اشیاء آبکاری شده به طور معمول زیبا و براق است، همین ویژگی باعث شده تا این روش در مقایسه با سایر روشهای پوشش دهی، برجستهتر و پرطرفدارتر باشد.
جایگاه شغل آبکاری در اقتصاد
شغل آبکاری به عنوان یک فعالیت صنعتی، در جامعه اقتصادی جایگاه مهمی دارد. همچنین این فعالیت در حوزه صنایع تولیدی و فرآوری قرار گرفته و روی انواع محصولات مختلف از قبیل فلزات، پلاستیک، چوب و … اعمال میشود. در این بخش برخی از جوانب اقتصادی شغل آبکاری را بررسی میکنیم.
1. ایجاد اشتغال
صنعت آبکاری به عنوان یک صنعت فرآوری، به ایجاد اشتغال و ارزش افزوده بالا در جامعه کمک میکند. همچنین این فعالیت به نیروی کار ماهر و تخصصی نیاز دارد که میتواند فرصتهای شغلی زیادی را برای افراد فراهم کند.
2. توسعه صنایع مرتبط
شغل آبکاری به عنوان یک فرآیند فرآوری، به تأمین مواد اولیه و تجهیزات مربوطه نیاز دارد. با توسعه صنعت آبکاری، صنایع مرتبطی مانند تولید مواد شیمیایی، تجهیزات آبکاری، ماشینآلات و… نیز توسعه مییابند.
3. افزایش ارزش افزوده
شغل آبکاری میتواند به افزایش ارزش افزوده محصولات کمک کند. همچنین با اعمال فرآیند آبکاری، میتوان ویژگیهای مطلوبی نظیر مقاومت در برابر خوردگی، زیبایی، مقاومت مکانیکی و… را در محصولات به وجود آورد و در نتیجه ارزش آنها را افزایش داد.
4. صادرات و تجارت
با توجه به کیفیت و تنوع محصولات آبکاری، صادرات این محصولات به سایر کشورها میتواند فرصتهای تجاری و صادراتی را به وجود آورد و در نتیجه درآمدی را برای کشور ایجاد کند.
5. پویایی اقتصادی
صنعت آبکاری به عنوان یکی از صنایع تولیدی و فرآوری، به پویایی اقتصاد کشور کمک میکند. با توسعه این صنعت، سرمایهگذاریها، تولیدات، صادرات و اشتغال در حوزههای مرتبط با شغل آبکاری افزایش مییابد.
شغل آبکاری چه فرصتهای شغلی را به وجود میآورد؟
شغل آبکاری فرصتهای شغلی متنوعی را برای افراد به وجود میآورد که از جمله این مشاغل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شغل مدرک توضیحات 1. کارشناس آبکاری لیسانس آبکاری یا مهندسی مواد مسئول اجرای فرآیندهای آبکاری، انتخاب روش مناسب، تنظیم پارامترها و کنترل کیفیت نهایی 2. کارگر آبکاری دیپلم انجام مستقیم فرآیندهای آبکاری مانند تمیزکاری، پوشش دهی و عملیات مرتبط 3. تکنسین تعمیر و نگهداری فوق دیپلم مکانیک یا برق یا تجربه مرتبط تعمیر و نگهداری ماشین آلات آبکاری، رفع عیوب و تعمیرات پیشگیرانه 4. مهندس فرآیند کارشناسی یا فوق لیسانس مهندسی شیمی بهبود فرآیندهای آبکاری، بهینهسازی مصرف انرژی و مواد، ارتقاء تجهیزات 5. مدیر کیفیت کارشناسی یا فوق لیسانس کنترل کیفیت محصولات آبکاری، تعیین استانداردها و انجام آزمونهای کیفیت. 6. کارشناس بازاریابی کارشناسی یا فوق لیسانس بازاریابی تحقیقات بازار و تحلیل رقابتی حوزه آبکاری، تعیین استراتژی بازاریابی 7. مهندس تحقیق و توسعه کارشناسی یا فوق لیسانس مهندسی مواد تحقیق و توسعه فرآیندهای آبکاری، بهبود مواد و تجهیزات، ارزیابی مواد جدید 8. تکنسین آبکاری فوق دیپلم آبکاری انجام عملیات آبکاری، تنظیم محلولها، کنترل پارامترهای فرآیند و کیفیت 9. کارشناس ایمنی و بهداشت کارشناسی یا فوق لیسانس بهداشت و ایمنی اجرای استانداردهای ایمنی و بهداشت، آموزش کارکنان در این زمینه 10. مهندس محیط زیست کارشناسی یا فوق لیسانس محیط زیست کنترل آلودگی و پسماندهای زیست محیطی ناشی از آبکاری، ارزیابی تاثیرات زیست محیطی 11. مهندس روشهای تولید کارشناسی یا فوق لیسانس صنایع بهینه سازی فرآیندهای تولید، افزایش بهرهوری و کاهش هدر رفت مواد 12. کارشناس خدمات پس از فروش کارشناسی یا فوق لیسانس مدیریت فنی ارائه خدمات پس از فروش و راهنمایی مشتریان در استفاده از محصولات آبکاری 13. مدیر اجرایی کارشناسی یا فوق لیسانس مدیریت مدیریت عملیات روزمره کارخانه، برنامهریزی تولید و کنترل هزینهها 14. کارشناس تحلیل دادهها کارشناسی یا فوق لیسانس آمار و علوم داده تحلیل دادههای فرآیندهای آبکاری، استخراج الگوهای بهینه سازی 15. مهندس برق و کنترل کارشناسی یا فوق لیسانس مهندسی برق نصب و راه اندازی سیستمهای کنترلی، تعمیر و نگهداری تجهیزات آبکاری 16. کارشناس تحقیقات بازار کارشناسی یا فوق لیسانس مرتبط با بازاریابی تحلیل بازار، رقابت و نیازهای مشتریان در حوزه آبکاری
در ادامه این شغل ها را به شما توضیح خواهیم داد.
1. کارشناس آبکاری
این فرد مسئول اجرای فرآیندهای آبکاری روی محصولات است و وظایفی مانند بررسی و تحلیل نوع محصول و نیازهای آبکاری، انتخاب روشهای آبکاری مناسب، تنظیم و کنترل پارامترهای فرآیند آبکاری و کنترل کیفیت نهایی محصولات را بر عهده دارد. همچنین مدرک مورد نیاز برای کارشناس آبکاری، لیسانس آبکاری یا مهندسی مواد است.
2. کارگر آبکاری
کارگران آبکاری مسئولیتهای انجام فرآیندهای آبکاری روی محصولات (تمیز کردن، آبکاری، پوششدهی و تمامی فرآیندهای مرتبط با آبکاری) را بر عهده دارند. برای استخدام در این کار مدرک دیپلم نیاز است.
3. تکنسین تعمیر و نگهداری
این فرد مسئول تعمیر و نگهداری ماشینآلات و تجهیزات آبکاری است که وظایفی مانند تشخیص و رفع عیوب، تعمیر و نگهداری دورهای تجهیزات و انجام تعمیرات پیشگیرانه را بر عهده دارد. برای استخدام در این کار، مدرک فوق دیپلم مکانیک یا برق نیاز است یا لازم است یا با تجربه کافی میتوانید در این موقعیت شغلی استخدام شوید.
4. مهندس فرآیند
این فرد مسئول بهبود فرآیندهای آبکاری و افزایش بهرهوری است و وظایف مختلفی مانند تحلیل و بهبود فرآیندهای موجود، ارتقاء تجهیزات و فناوریهای جدید، بهینهسازی مصرف انرژی و مواد و ارزیابی کیفیت فرآیند را بر عهده دارد. برای استخدام در این کار مدرک کارشناسی یا فوق لیسانس مهندسی شیمی نیاز است.
5. مدیر کیفیت
این فرد مسئول کنترل کیفیت محصولات آبکاری است. از جمله وظایف مدیر کیفیت میتوان به تعیین استانداردهای کیفیت، بررسی و کنترل کیفیت مواد و فرآیندهای آبکاری، انجام آزمونهای کیفیت و ارائه گزارشهای مربوطه اشاره کرد. مدرک لازم برای استخدام در این کار کارشناسی یا فوق لیسانس است.
6. کارشناس بازاریابی
این فرد مسئول تحقیقات بازار و تحلیل رقابتی در حوزه آبکاری است. او وظایفی مانند بررسی نیازهای بازار، تحلیل رقابت، تعیین استراتژی بازاریابی و تبلیغات محصولات آبکاری را بر عهده دارد. مدرک مورد نیاز برای استخدام در این کار، کارشناسی یا فوق لیسانس بازاریابی است.
7. مهندس تحقیق و توسعه
این فرد مسئول تحقیق و توسعه فرآیندهای آبکاری است. از جمله وظایف مهندس تحقیق و توسعه میتوان به تحقیق و توسعه فرآیندهای آبکاری، بهبود مواد آبکاری و تجهیزات، ارزیابی و آزمایش مواد جدید اشاره کرد. مدرک مورد نیاز برای استخدام در این کار، کارشناسی یا فوق لیسانس مهندسی مواد است.
8. تکنسین آبکاری
این فرد مسئول انجام عملیاتهای آبکاری است. یک تکنسین آبکاری وظایفی مانند تهیه و تنظیم محلولهای آبکاری، کنترل پارامترهای فرآیند و کنترل کیفیت محصولات آبکاری را بر عهده دارد. برای استخدام در این کار، باید مدرک فوق دیپلم آبکاری داشت.
9. کارشناس ایمنی و بهداشت
این فرد مسئول بهبود بررسی و اجرای استانداردهای ایمنی و بهداشت در فرآیندهای آبکاری است. کارشناس ایمنی و بهداشت موظف است به کارکنان درباره ایمنی و بهداشت آموزش دهد. برای اینکه بتوان در این حیطه استخدام شد، باید مدرک کارشناسی یا فوق لیسانس بهداشت و ایمنی داشت.
10. مهندس محیط زیست
این فرد وظایفی مانند کنترل آلودگی و پسماندهای محیطی ناشی از فرآیندهای آبکاری، ارزیابی تاثیرات زیست محیطی را بر عهده دارد. در ضمن برای اینکه در این کار استخدام شوید باید مدرک کارشناسی یا فوق لیسانس محیط زیست داشته باشید.
11. مهندس روشهای تولید
این فرد مسئول بهینهسازی فرآیندهای تولید آبکاری، بهبود بهرهوری و کاهش هدررفت است. برای استخدام در این کار باید مدرک کارشناسی یا فوق لیسانس صنایع داشته باشید.
12. کارشناس خدمات پس از فروش
این فرد وظایف ارائه خدمات پس از فروش، راهنمایی مشتریان در استفاده از محصولات آبکاری را بر عهده دارد. مدرک مورد نیاز برای استخدام در این کار، کارشناسی یا فوق لیسانس مدیریت فنی است.
13. مدیر اجرایی
این شغل وظایفی مانند مدیریت عملیات روزمره کارخانه آبکاری، برنامهریزی تولید و کنترل هزینهها را برعهده دارد. مدرک مورد نیاز برای این کار نیز کارشناسی یا فوق لیسانس مدیریت است.
14. کارشناس تحلیل دادهها
کارشناس دادهها مسئول تحلیل دادههای مربوط به فرآیندهای آبکاری، استخراج الگوهای کارآمدی و بهینه است. برای استخدام در این کار باید مدرک کارشناسی یا فوق لیسانس آمار و علوم داده داشته باشید.
15. مهندس برق و کنترل
این شغل وظایفی نظیر نصب و راهاندازی سیستمهای کنترلی در فرآیندهای آبکاری و تعمیر و نگهداری تجهیزات را برعهده دارد. مدرک لازم برای استخدام در این کار کارشناسی یا فوق لیسانس مهندسی برق است.
16. کارشناس تحقیقات بازار
تحقیقات بازار، تحلیل رقابت و تحلیل نیازهای مشتریان از وظایف کارشناس تحقیقات بازار است. برای استخدام در این شغل باید مدرک کارشناسی یا فوق لیسانس رشتههای مرتبط با بازاریابی را ارائه دهید.
مزایای شغل آبکاری
شغل آبکاری نیز مانند سایر مشاغل مزایایی دارد که از جمله این مزایا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- امروزه با توجه به افزایش کاربردهای آبکاری در صنایع مختلف مانند خودروسازی، الکترونیک و جواهرسازی این شغل در بازار از پتانسیل بالایی برخوردار است.
- در حال حاضر صنعت آبکاری در حال رشد است و بازارها و نیازهای جدید برای شغل آبکاری در حال گسترش هستند.
- شغل آبکاری میتواند به تولید محصولات با کیفیت و زیبا کمک کند و ارزش بالایی به محصولات بدهد.
- شما با استفاده از آبکاری میتوانید تنوع بیشتری در محصولات خود ایجاد کنید و به مشتریان گزینههای متنوعتری را ارائه دهید.
- راهاندازی کسب و کار آبکاری میتواند برای شما و دیگران سبب ایجاد اشتغال شود و به رونق اقتصاد نیز کمک کند.
- شغل آبکاری به شما امکان کار در خانه را نیز فراهم میکند و باعث میشود تا شما از محدودیتهای مکانی نجات پیدا کنید.
- آموزش فرآیند آبکاری نسبتاً ساده است و برای یادگیری آن به زمان طولانی نیاز ندارید.
- ابزارهای مورد نیاز برای آبکاری به راحتی در دسترس هستند. از همه مهمتر قیمتهای قابل قبولی نیز دارند.
- شغل آبکاری میتواند به شما امکان کار با مشتریان مختلفی از جمله حوزه جواهرات گران قیمت تا قطعات خودرو و … را فراهم کند.
- با پیشرفت تکنولوژی، امکانات جدیدی برای آبکاری به وجود آمده است که میتوانید از آنها استفاده کنید.
- به عنوان یک آبکار میتوانید با صنایع مختلفی همکاری داشته باشید و از ارتباطات خود با کارخانهها و تولیدکنندگان استفاده کنید.
- با توجه به تقاضای بالا برای خدمات آبکاری، رقابت در این صنعت بالا است، اما با استفاده از استراتژیهای مناسب و ارائه خدمات با کیفیت، میتوانید رقابت را به خوبی مدیریت و مشتریان زیادی را جذب کنید.
- با افزایش تقاضا و رشد صنعت، شما میتوانید کسب و کار خود را گسترش دهید، همچنین وارد سایر بازارها و صنایع نیز شوید.
- آبکاری یک صنعت مهم و پرتقاضا است. به گونهای که بیشتر صنایع، از جمله خودروسازی، الکترونیک، فلزات، جواهرات و … برای بهبود و زیبایی قطعات خود به فرآیند آبکاری نیاز دارند. در نتیجه تقاضا برای خدمات آبکاری همواره بالا است.
- با توجه به تقاضای بالا برای خدمات آبکاری، راهاندازی یک کسب و کار آبکاری میتواند باعث کسب درآمد قابل توجه و پایداری شود.
معایب شغل آبکاری
اما شغل آبکاری علاوه بر اینکه مزایای بسیاری دارد، مانند سایر مشاغل از معایبی نیز برخوردار است. در ادامه به معایب شغل آبکاری اشاره میکنیم.
- راهاندازی کسب و کار آبکاری به سرمایه اولیه نسبتا بالایی نیاز دارد.
- آبکاری یک فرآیند پیچیده است و به تخصص و آموزش فنی نیاز دارد. انجام اشتباه در فرآیند آبکاری میتواند تلفات مالی و زمانی زیادی را به همراه داشته باشد. در نتیجه حین کار به مراقبت و دقت بالایی نیاز دارد.
- شغل آبکاری با مواد شیمیایی و فرآیندهایی سروکار دارد که ممکن است بر بخشی از محیطزیست تأثیر منفی داشته باشد.
- صنعت آبکاری بسیار رقابتی است و شما با رقبایی روبهرو خواهید شد که مانند شما در ارائه خدمات آبکاری فعالیت میکنند. در نتیجه برای جذب مشتریان و حفظ موقعیت رقابتی، باید استراتژیهای مناسبی را در نظر بگیرید.
دانش و مهارتهای مورد نیاز برای راهاندازی شغل آبکاری
برای راهاندازی شغل آبکاری داشتن مهارتهای زیر بسیار مهم هستند:
- برای انجام آبکاری به دانش فنی و فرایندی مانند دانش در مورد نوع محلولهای شیمیایی، دما و زمان آبکاری، فشار و جریان، محلول انواع روشهای آبکاری مانند آبکاری الکترولیتیک، آبکاری فسفاته، آبکاری الکترولسیس و سایر پارامترهای مهم نیاز دارید.
- برای انجام مراحل آبکاری، باید درباره تعمیرات اولیه، نحوه عملکرد و چگونگی استفاده تجهیزات و ماشینآلات مربوطه، مهارت و شناخت کافی داشته باشید. در ضمن شما باید بتوانید تجهیزات را راهاندازی کنید و مشکلات را تشخیص و تعمیرات اولیه را انجام دهید.
- از همه مهمتر شما برای راهاندازی شغل آبکاری باید بتوانید زمان را به درستی مدیریت کنید. این مدیریت زمان شامل برنامهریزی زمان آبکاری، تعمیرات و نگهداری تجهیزات و مدیریت تولید است.
- در آبکاری دقت بسیار مهم است و شما باید بتوانید به درستی تنظیمات را انجام داده، محلولهای شیمیایی را به درستی مخلوط و قطعات را با دقت آبکاری کنید.
- در شغل آبکاری شاید بخشی از وظایف شما برقراری ارتباط با مشتریان، تفسیر نیازهای و ارائه راهحلهای مناسب باشد؛ بنابراین مهارتهای ارتباطی موثر برای برقراری ارتباط با مشتریان بسیار مهم است.
- برای راهاندازی شغل آبکاری باید بتوانید مشکلات و نواقص را شناسایی کنید و راهحلهای مناسبی را پیشنهاد دهید. به همین دلیل مهارتهای مشاهده و تشخیص برای شناسایی علائم خطر و بهبود فرآیندها، بسیار مهم هستند.
- برای اطمینان از کیفیت محصولات آبکاری شما باید بتوانید مهارتهای مدیریت کیفیت را نیز به کار ببرید. این مهارت شامل انجام آزمونهای کیفیت، ثبت و بررسی دادهها و بهبود فرآیندها است.
- برای مخلوط کردن محلولهای شیمیایی و استفاده از آنها در آبکاری، خواص شیمیایی مواد و عوامل شیمیایی مورد استفاده در آبکاری، داشتن دانش شیمی ضروری است. این دانش باید در زمینه ترکیبات شیمیایی، تاثیر pH، اکسیداسیون، ردوکشن و … باشد.
آبکاری فلزات مختلف
شما میتوانید با انواع مختلفی از فلزات، آبکاری را انجام دهید که هر کدام فرایند تولید خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی برخی از آنها خواهیم پرداخت:
1. آبکاری با نیکل
نیکل یکی از مهمترین فلزاتی است که در صنعت آبکاری مورد استفاده قرار میگیرد. آبکاری با نیکل یک روش پوششدهی سطح فلزات است که در آن از نیکل به عنوان ماده پوشش دهنده استفاده میشود. این روش به عنوان یک فرایند الکتروشیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد و به طور معمول روی فلزاتی مانند فولاد، برنج، مس، آلومینیوم و حتی اجسام پلیمری استفاده میشود. آبکاری نیکل برای ایجاد یک لایه براق، مقاوم در برابر خوردگی و ایجاد جلای سطحی خوب به کار میرود.
2. آبکاری با کروم
آبکاری با کروم یک فرایند شیمیایی است که برای پوششدهی لایههایی از کروم روی سطح مواد استفاده میشود. این فرایند عمدتا در صنعت خودروسازی، موتورسیکلتها، صنایع فلزی و تولید قطعات صنعتی به کار میرود. آبکاری با کروم به دو صورت زیر انجام میشود:
2.1. آبکاری با کروم سخت
- در این روش از محلولهای شیمیایی حاوی CrO3 استفاده میشود و این محلولها عمدتاً شامل کرومات سدیم (Na2CrO4) و اسید سولفوریک (H2SO4) هستند.
- در این فرایند سطح قطعات فلزی درون محلول آبکاری فرو میرود و با اعمال جریان الکتریکی یونهای کروم درون محلول روی سطح قطعه به رسوب تبدیل میشوند.
- این فرایند روی سطح قطعه باعث تشکیل یک لایه سخت و مقاوم از کروم میشود که علاوه بر زیبایی، مقاومت در برابر خوردگی و سایش را نیز به قطعه میبخشد.
2.2. آبکاری با کروم نیکل
- در این روش از محلولهای شیمیایی حاوی کروم و نیکل استفاده میشود که این محلولها شامل نیترات کروم (Cr(NO3.3)، نیترات نیکل (Ni(NO3.2) و اسید بوریک (H3BO3) هستند.
- در این فرایند با اعمال جریان الکتریکی، یونهای کروم و نیکل روی سطح قطعه به رسوب تبدیل میشوند.
- این فرایند باعث تشکیل یک لایه پوشش کروم و نیکل روی سطح قطعه میشود که ضخامت و خواص آن با توجه به نیازهای فنی مشتری متفاوت است؛ بنابراین این پوشش برای رسوبدهی رنگ و سایر پوششها به عنوان یک زیر لایه استفاده میشود.
3. آبکاری طلا و نقره
آبکاری طلا و نقره یک فرایند شیمیایی است که برای پوششدهی سطح مواد با لایههایی از طلا یا نقره استفاده میشود. به طور معمول این فرایند در صنعت جواهرات، صنایع زیورآلات و تولید اشیاء تزئینی کاربرد دارد.
4. آبکاری روی
آبکاری روی یک فرایند شیمیایی است که برای پوشش دهی سطح فلزات با لایهای از روی استفاده میشود. این لایه پوشش روی، سطح قطعه را از نظر مقاومت در برابر خوردگی، زنگزدگی و سایر آسیبهای محیطی حفظ میکند.
آبکاری روی به دلیل ظاهر براق و زیبایی که به قطعات فلزی میبخشد، در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، ساخت و ساز، الکترونیک و جواهرسازی استفاده میشود.
5. آبکاری پلاستیک
آبکاری پلاستیک یک فرایند شیمیایی است که برای پوششدهی سطح قطعات پلاستیکی با یک لایه نازک از مواد مختلف استفاده میشود. این فرایند به منظور بهبود ظاهر قطعات، افزایش مقاومت سطحی پلاستیک در برابر خوردگی و سایر آسیبها و افزایش ویژگیهای مکانیکی مانند سختی و مقاومت به سایش صورت میگیرد.
صنایع مرتبط با شغل آبکاری
شغل آبکاری میتواند برای شما امکان کار با صنایع دیگر را نیز فراهم کند. این موضوع موجب رونق و افزایش درآمد شما میشود. از جمله صنایع مرتبط با این شغل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- صنایع جواهرسازی
- صنایع خودروسازی
- صنایع الکترونیک
- صنایع ساختمانی
- صنایع ماشینسازی
- صنایع هوا و فضا
- صنایع پزشکی
- صنایع لوازم خانگی
- صنایع ساعتسازی
- صنایع ورزشی